657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu 8 kısımdan oluşurken birinci kısmında Kapsam, Amaç, Temel İlkeler, İstihdam Şekillerine yer verilmiştir. Bu anlamda akılda daha kalıcı olabilmesi amacıyla kısaltılmış özetlerini kısım kısım sayfamızda bulabilirsiniz.
- 657 Kanunun Uygulandığı Kurumlar
- Genel ve Katma Bütçeli Kurumlar
- İl Özel İdareleri
- Belediyeler
- İl Özel İdareleri ve Belediyenin kurduğu birlik ve bağlı döner sermayeli kuruluşlar
- Kanunla kurulan fon, kefalet sandıkları veya Beden Terbiyesi Bölge Müdürlükleri
- 657 Kanun Dışında Kalan Kurumlar
- Anayasa mahkemesi üye, yedek üye ve raportörleri
- Hakim Savcılık ve bu mesleklerde sayın görevlerde bulunanlar
- Danıştay Sayıştay meslek grubu ve Sayıştay savcıları ve yardımcıları
- Üniversitelerin İktisadi ve Ticari ilimler akademilerinin Devlet mühendislik Mimarlık Akademilerinin, Devlet Güzel Sanatlar, Türkiye Orta Dğu Amme İdaresi Enstitüsü öğretim üye ve yardımcıları
- Spor Toto Teşkilatında çalışanlar
- Subay Astsubay, Uzman Çavuş, Erbaş, Sözleşmeli er ve erbaşlar
- Emniyet Müdürlüğü Teşkilatı çalışanları
- Sözleşmeli ve geçici olarak çalışan personeller hakkında ayrıca 657 Sayılı Kanunda belirtilen özel hükümler uygulanmaktadır.
- 657 DMK Temel İlkeleri
Devlet Memurlarının Hak, hüküm, sorumlulukları, aylıkları, ödenekleri, özlük işlemleri, hizmet şartları, atanma ve yer değiştirme ile ilerleme ve yükselmeleri 657 sayılı DMK ile belirlenir. Bu kanun yönetmelikleri ise Cumhurbaşkanınca yürürlüğe konulmaktadır. Buna göre;
Sınıflandırma: Devletin hizmetleri ve bu görevde çalışanların görevlerini nitelikleri ve mesleklere göre sınıflara ayrılmasıdır.
Kariyer: Devlet Memuru yetişme şartlarına uygun olarak sınıfı içinde en yüksek dereceye kadar ilerlemesidir.
Liyakat: Devlet memurluğuna giriş, sınıflar içinde ilerleme ve yükselme, görevin sona ermesi liyakat sistemine dayandırır. Bu sistem herkese eşit imkanlarla uygulanmasında devlet memurları güvenliğe sahip kılınmasıdır.
- Devlet Memurlarının İstihdam Şekilleri
- Memur
- Sözleşmeli Personel
- İşçi
Memur: Devlet ve diğer tüzel kişiliklerinde genel idare esasına göre yürütülen kamu hizmetlerini ifa edenlerdir.
Sözleşmeli Personel: Kalkınma planı, yıllık program ve iş programlarında yer alan projelerin hazırlanması, gerçekleştirilmesi, işletilmesi işlerliği için şart olan zaruru v istisnai hallere münhasır olmak üzere özel meslek bilgisine sahip olan kişilerin Cumhurbaşkanınca belirlenen esas ve usuller çerçevesinde ihdas edilen pozisyonlarda çalıştırılan ancak işçi sayılmayan kamu görevlileridir. Sözleşmeli personel Cumhurbaşkanınca belirlenen istisnalar harici sözleşmeyi tek taraflı feshetmesi halinde fesih tarihinden itibaren bir yıl geçmeden kurumlarda sözleşmeli personel olarak istihdam edilemezler.
İşçiler: Memur, Sözleşmeli Personel dışında kalan, belirsiz süreli iş sözleşmeleriyle çalıştırılan sürekli ve mevsimlik veya kampanya ile orman yangınları ile mücadele de çalıştırılan, altı aydan az olmak üzere belirli süreli iş sözleşmeleriyle çalıştırılan geçici işçilerdir. Bunlar için 657 DMK uygulanmaz.
Dört istihdam dışında personel çalıştırılamaz.
- Devlet Memurlarının Ödev ve Sorumlulukları
- Sadakat
- Tarafsızlık ve Devlete Bağlılık
- Davranış ve İşbirliği
- Yurt dışında davranış
- Amir durumda olan devlet memurlarının görev ve sorumlulukları
- Devlet Memurlarının görev ve sorumlulukları
- Kişisel sorumluluk ve zarar
- Kişilerin uğradığı zararlar
Sadakat: Devlet Memurları TC Anayasasına ve Kanunlarına ve millete hizmet için sadakatla bağlı kalmak zorundadır. Göreve atanan memur atandıktan itibaren bir ay içinde merasimle yetkili amirler huzurunda yemin eder, yemin belgesini imzalar ve bu belge özlük dosyasına konur.
Tarafsızlık ve Devlete Bağlılık : Devlet memuru siyasi partiye üye olamaz, dil ırk cinsiyet siyasi düşünce felsefi inanç mezhep ayrımı yapamaz. TC güvenliğini tehlikeye düşüren faaliyette bulunamaz, gruplaşma ve derneğe katılamazlar.
Davranış ve İş Birliği : Memur resmi sıfatının gerektirdiği itibar ve güvene layık hareket eder ve işbirliği içerisinde çalışır.
Yurt Dışında Davranış : Sürekli ve geçici görevle yurt dışında inceleme araştırma için çalışan devlet memurları devlet itibarını zedeleyici fiil ve davranışlarda bulunamazlar.
Amir Durumunda Olan Devlet Memurlarının Görev ve Sorumlulukları : Amir kurumun kanun ve diğer mevzuatlarda belirlenen görevleri eksiksiz yapar yaptırır, maiyetindeki memuru yetiştirir, hal ve hareketlerini kontrol eder. Amir memurlar arasında hakkaniyet ve eşitlik içinde davranır ve yetkisini kanunlar çerçevesinde kullanır. Amir Cumhurbaşkanı kararnamesine aykırı emir veremez, memurlardan menfaat sağlayamaz, hediye kabul edemez ve borç alamaz.
Devlet Memurunun Görev ve Sorumlulukları : Kanun ve mevzuata uyar, amir tarafından verilen görev yerine getirir, görev doğru ve iyi yürütmek için amirine karşı sorumludur. Devlet Memuru amirinden aldığı emri Cumhurbaşkanı kararnamesinde ve yönetmeliklerde aykırı görürse emri yerine getirmez ve amire bildirir. Amir bu emirde ısrar ederse ve yazılı olarak verirde memur bu emri yapmaya mecburdur. Bu durumda doğacak sorumluluk emri veren amire aittir.
Kişisel Sorumluluk ve Zarar: Devlet memuru devletin malını korumakla yükümlüdür. Memurun kasıt, kusur ve ihmali ile tedbirsizliği ile idare zarar uğramışsa bu zarar ilgili memurdan rayiç bedeli üzerinden alınır. Ancak filin meydana geldi tarihte en alt derece birici kademe memurun brüt aylığının yarısını geçmeyen zararlar kabul edilmesi halinde disiplin amiri veya yetkili disiplin kurulu kararına göre ilgili memurca ödenir.
Kişilerin Uğradıkları Zararlar: Kişi uğradığı zarardan dolayı kuruma ve personele dava açalar. Ancak devlete tahsil edilen para ve diğer değerli kağıtların ilgili personelce zimmetine geçirilmesi halinde zarar görülen tutar hazine tarafından ilgiliye ödenir ve personele rücu hakkı saklı kalır.
Mal Bildirimi : Devlet Memurları kendilerine, eşlerine ve velayeti altındaki çocuklarına ait taşınır ve taşınmaz malları, alacak ve borçlarını özel kanunda belirtilen hükümler gereği mal bildirimi verirler.
Basına Bilgi ve Demeç Verme : Memur kamu görevleri hakkında basına, haber ajanslarına, radyo televizyona bilgi ve demeç veremez. Yetkili kılınan valiler veya yetkili kıldığı görevli tarafından basına bilgi ve demeç verilebilir. Askeri hizmet ve bilgiler özel kanunda yetkili dışında kimse tarafından açıklanamaz.
Resmi Belge, Araç ve gereçlerin Mahaller Dışına Çıkarılmaması ve İadesi. Memurlar görevi ile ilgili resmi belge araç ve gereci yetki alanı dışına çıkaramaz, hususi işlerinde kullanamaz. Kendisine teslim edilen belge, araç ve gereçler görev bitimi iade edilir ve bu sorumluluk memurun mirasçılarına şamildir.
- Devlet Memurlarının Genel Hakları
- Uygulamayı İsteme Hakkı
- Güvenlik
- Emeklilik
- Çekilme
- Müracaat, şikayet ve dava açma
- Sendika kurma
- İzin
- Kavuşturma ve yargılama
- İsnat ve iftiralara karşı koruma
Uygulamayı İsteme Hakkı : Devlet memuru kanun ve mevzuata göre tayin ve yürürlükteki hükümlerin kendisine aynen uygulanmasına isteme hakkına sahiptir.
Güvenlik: Memurun görevine son verilemez, aylık ve başka hakları alınamaz.
Emeklilik: Kanunda yazılı şartlar dahilinde emekli hakları vardır.
Çekilme: Memur isterse kanunda belirtilen esaslara göre memurluktan çekilebilir.
Müracaat şikayet ve dava açma ; Memur kurumuyla ilgili resmi ve şahsi işlerinden dolayı müracaat, amir ve kurumları için idari eylem ve işlemlerden dolayı şikayet ve dava açma hakkına sahiptir. Şikayet silsile yolu ile yapılır. Müracaat ve şikayetler Cumhurbaşkanınca hazırlanacak yönetmelik ile belirlenir.
Sendika Kurma: Memurlar Anayasa ve kanunda belirtilen hükümler uyarınca sendika kurabilir, üye olabilirler.
İzin: Kanunda belirtilen süre ve şartlara göre izin yaparlar.
Kavuşturma ve Yargılama : Devlet Memuruna görevi ile ilgili işledikleri suçtan dolayı soruşturma, kovuşturma yapılması, dava açılması özel hükümlere tabidir.
İsnat ve İftiralara Karşı koruma : Memur hakkında ihbar ve şikayet garez ve mücerret hakaret için uydurma suç ile yapılması halinde memurun merkezde en büyük amiri illerde Valiler Cumhuriyet Savcılığınca dava açılmasını ister.
- Devlet Memurlarının Yasakları
- Toplu Eylem ve Hareketlerde Bulunma Yasağı
- Grev Yasağı
- Ticaret ve Diğer kazanç Getirici Faaliyetlerde Bulunma Yasağı
- Hediye Alma menfaat sağlama yasağı
- Denetimindeki teşebbüsten menfaat sağlama yasağı
- Gizli belgeleri açıklama yasağı
Toplu Eylem ve Hareketlerde Bulunma Yasağı : Devlet memurları kamu hizmetini aksatacak şekilde memurluktan kasıtlı çekilme, göreve gelmeme, göreve gelip hizmeti aksatma ve işleri yavaşlatmayı sağlayacak eylem ve hareketlerde bulunamazlar.
Grev Yasağı : Devlet memurları greve karar veremez, tertipleyemez, ilan edemez, propaganda yapamaz. Ayrıca grevi destekleyemez ve teşvik edemez.
Ticaret ve Diğer Kazanç Getirici Faaliyetlerde Bulunma Yasağı. Memur esnaf ve tacir olamaz, Ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz, ticari vekil, kolektif ve komandit şirkete ortak olamaz. (Görevli oldukları kurumun iştirakleri hariç). Üyesi olduğu yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifi, meslek kuruluşları, Cumhurbaşkanı kararnamesiyle kuruluna sandıklarda yönetim, denetim ve disiplin kurulunda bulunanlar yasak dışıdır.
Hediye Alma Menfaat Sağlama Yasağı: Memur doğrudan ve aracı eliyle hediye isteyemez, menfaat sağlayamaz, hediye kabul edemez ve iş sahiplerinden borç para isteyemez. Etik Kurulu müdür ve eşit düzeydeki kamu görevlisinin aldığı hediyelerin listesini takvim yılı sonunda istemeye yetkilidir. MD 29
Okunmalı : Sınavsız Devlet Memuru
Denetimindeki Teşebbüsten Menfaat Sağlama Yasağı : Memur denetimi altındaki teşebbüsten doğrudan ve aracı eliyle ne ad altında olursa olsun menfaat sağlayamaz. MD 30
Gizli Bilgileri Açıklama Yasağı: Memurlar kamu hizmeti gizli bilgileri görevinden ayrılmış olsalar dahi yetkili bakanın yazılı imzası olmadan açıklayamaz. (Md 31)
657 Sayılı Kanun İle İlgili Diğer Yazılar
Devlet Memurlarının Yetiştirilmesi
Memurların Sosyal Hakları (Ölüm – Cenaze – Aile Yardımı)
Mali Hükümler Tazminatlar Aylıklar
Memurun Görevden uzaklaştırılması, Özlük Dosyası
Memurların Disiplin Amiri, Cezalar, Savunma Hakkı
Memurluğun Sona Ermesi, İzinler
Asli İstisnai Memurluklara Atanma, Derece Kademeler
Devlet Memurluğuna Alınma Şartları
Devlet Memurları Sınıflandırma
657 Kapsamı, Amaçları, Temel İlkeler, İstihdam Şekilleri
